Κάποια περιέχουν στη σύστασή τους ενώσεις οι οποίες στη συγκέντρωση που βρίσκονται είναι απαγορευτικές για το περιβάλλον («Η δόση κάνει το δηλητήριο!»). Τα στερεά απόβλητα προερχόμενα από τη γεωργία, συνήθως χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή ή/και ως λίπασμα. Τι συμβαίνει όμως με διάφορα υγρά γεωργο-βιομηχανικά απόβλητα;
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει νομοθεσία (Ε.Ε.) που αναφέρει ρητά πως «ο ρυπαίνων πληρώνει», αρκετές είναι οι περιπτώσεις (αν όχι οι περισσότερες) όπου αυτή δεν τηρείται. Με αποτέλεσμα τα υγρά απόβλητα αυτά να διατίθενται χωρίς έλεγχο στο περιβάλλον (παρακείμενα εδάφη, ποτάμια, λίμνες, θάλασσες). Στην πράξη όμως, γιατί αποτελεί πρόβλημα αυτό; Τα απόβλητα που αναφέρθηκαν, είναι πλούσια σε οργανική ύλη. «Κουβαλούν» υψηλό οργανικό φορτίο. Προφανώς η φύση έχει προνοήσει. Προκειμένου να διασπάσει («αποικοδομήσει») το φορτίο αυτό φροντίζει να διοχετεύει τα απόβλητα με οξυγόνο. Οξυγόνο το οποίο είναι διαθέσιμο σε διαλυμένη μορφή μέσα στο νερό. |
Το πρόβλημα στο σημείο αυτό όμως είναι διπλό. Από τη μία, η διαδικασία αυτή αν γίνει με φυσικό και αυθόρμητο τρόπο διαρκεί πάρα πολύ. Από την άλλη, η ποσότητα των αποβλήτων είναι τόσο μεγάλη, που η συγκέντρωση του διαλυμένου οξυγόνου στο νερό δεν επαρκεί για να αποικοδομήσει το ρυπογόνο φορτίο τους. Με αυτό τον τρόπο, δεσμεύεται όλο το διαθέσιμο διαλυμένο οξυγόνο του νερού και δεν περισσεύει καθόλου για τις ανάγκες όλων των υδρόβιων οργανισμών. Αποτέλεσμα; Φαινόμενα ευτροφισμού, νεκρά ψάρια, άσχημες οσμές κλπ. Και αν το απόβλητο που αποβάλλεται ανεξέλεγκτα στα νερά (π.χ. κατσίγαρος) έχει σκούρο χρώμα, τότε δημιουργεί μια αδιαπέραστη σκούρα επιφάνεια από τις ακτίνες του ήλιου. Έτσι, η ενέργεια του ήλιου μέσω των ακτίνων του δεν φτάνει ποτέ στα φύκη, παρεμποδίζεται η φωτοσύνθεσή τους και δεν παράγεται το υπερπολύτιμο οξυγόνο.
Είναι λοιπόν φανερή η ανάγκη του να υπάρξει ανθρώπινη παρέμβαση με σκοπό τη διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιτευχθεί αυτό:
- Χημικά (διάσπαση των ρύπων με χημικές αντιδράσεις). Αυτή η προσέγγιση δεν είναι και τόσο συμβατή με το περιβάλλον καθώς ενδέχεται τα κατάλοιπά της να είναι εξίσου επικίνδυνα με τους αρχικούς ρύπους. Επίσης αναλογικά θεωρείται ακριβή λύση.
- Με φυσικές διεργασίες. Ο καθαρισμός του απόβλητου γίνεται με φυσικό τρόπο (διήθηση, καθίζηση, συμπύκνωση κλπ). Ας φανταστούμε ένα ποτήρι με θολό νερό λόγω του χώματος που έχουμε ανακατέψει μέσα του. Αν αφήσουμε το ποτήρι σε ηρεμία (ειδικά μέσα στο ψυγείο), θα καταλήξουμε να έχουμε στον πάτο του ένα ίζημα λάσπης και ακριβώς από επάνω ένα διαυγές υγρό. Καταφέραμε να το επεξεργαστούμε με το να διαχωρίσουμε το πολύτιμο νερό από το χώμα που το είχε μολύνει. Ξοδεύοντας όμως ενέργεια. Πόσο βιώσιμο είναι κάτι τέτοιο;
- Με βιολογικές/βιοτεχνολογικές διεργασίες. Η βιοτεχνολογία μπορεί να «μεταμορφώνει» τις ιδιότητες των αποβλήτων και μέσω αυτής της διεργασίας να προκύπτει ένα αποτέλεσμα που δεν προϋπήρχε. Οι μέθοδοι αυτοί θεωρούνται πιο συμβατές με το περιβάλλον και εν δυνάμει πιο οικονομικές.
Αν μιλήσουμε δε για το ότι το αποτέλεσμα τις επεξεργασίας μπορεί να περιλαμβάνει και χρήσιμες παραγόμενες ενώσεις (εμπορικά εκμεταλλεύσιμες), τότε το κέρδος είναι διπλό. Και επεξεργασία και αξιοποίηση των αποβλήτων ταυτόχρονα!
Φανταστείτε (όπως γίνεται στη Βραζιλία), να χρησιμοποιείται μελάσα (παραπροϊόν ευτελούς αξίας που προκύπτει από την παραγωγή κρυσταλλικής ζάχαρης από το ζαχαροκάλαμο) ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιο-αιθανόλης μέσω αλκοολικής ζύμωσης (ακριβώς όπως ο μούστος γίνεται κρασί). Καταλήγουμε στο να έχουμε ένα βιοκαύσιμο (κίνησης-θέρμανσης) που θεωρείται ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και οικολογικό το οποίο ταυτόχρονα μειώνει την εξάρτησή μας από το πετρέλαιο (με όποια οικονομική και κοινωνική προέκταση αυτό συνεπάγεται).
Ένα βιώσιμο πλάνο λοιπόν, που προσφέρει κέρδος, είναι πιο ελκυστικό και η αδιαφορία για το περιβάλλον μπορεί να αλλάξει άρδην. Έστω κι έτσι...